Japon Mumları

Japon mumları, trader'ler arasında borsaların hisse senedi, döviz çiftleri, emtialar vb. kotasyonlarının değişikliklerini yansıtan fiyat grafiklerinin en popüler çeşitleridir. Bir mum (zaman aralığı) oluşturma aralığı içinde piyasa fiyatlarındaki değişimlerin dinamiklerini yansıtan bir tür teknik gösterge olarak kabul edilir.

Bu tür grafiklerin popülerliği, aynı zamanda uzun vadeli eğilimi ve bir mum oluşturma zaman aralığının genel fiyat davranışını (zaman çerçevesi) yansıtıyor olmasından kaynaklanmaktadır.

Yapı

Finansal enstrümanın mum yardımı ile gösterilebilmesi için her zaman aralığının açılış fiyatı, kapanış fiyatı, minimum ve maksimumu gerekir. Mum, koyu veya açık bir gövdeden, üst ve alt gölgeden oluşur. Buna göre, gövdenin sınırları açılış ve kapanış fiyatlarını ve gölgelerin üst ve alt sınırları, ilgili süre için en yüksek ve en düşük seviyelerini yansıtır.

Çeşitli mumların konfigürasyonlarını temsil eden birçok model vardır. En basit durum bir mumun varyasyonlarıdır:
Açık mum - fiyatların yükselişte olduğunu gösterir ve alıcıların güçlü faaliyetlerini simgeler. Açık mum ne kadar uzun olursa, kapanış fiyatı da o kadar yüksek olur ve yukarı doğru hareket artar.
Koyu mum – fiyatların düştüğünü gösteriyor ve satıcıların faaliyetlerini simgeliyor. Koyu mum ne kadar yüksek olursa, kapanış fiyatı o kadar düşük olur ve aşağı doğru hareket de o kadar güçlü olur.
Üst ve alt gölgeler, bir zaman aralığının maksimum ve minimumlarını sunar. Kısa gölgeleri olan mumlar, belirli bir süre içerisinde ticaretin çoğunun, esas olarak açılış ve kapanış fiyatları üzerinde yoğunlaştığını gösteriyor. Uzun gölgeler, işlem seansı sırasında fiyatın açılış ve kapanış fiyatlarının çok uzak olduğunu gösteriyor. Mumun küçük gövdesi (pozisyonun açılış ve kapanışı arasındaki fiyat aralığı) kural olarak bir zaman çerçevesi içindeki yüksek oynaklığı veya bir trendin değişmesini gösterir.
Çekiç– mumun ufak gövdesi ve uzun alt gölge, piyasanın satışta kalamamasını karakterize ediyor, başka bir deyişle fiyat muhtemelen minimum noktasını görmüş ve tekrar yükselmesi bekleniyor. Çekiç, düşüş trendinde oluşan "yükseliş eğilimi"dir.
Doji – mum gövdesi çok küçüktür. Mumun açılış ve kapanış fiyatları neredeyse aynıdır. Doji, diğer mum türleri ile kombine edildiğinde gerçek önemini kazanır. Grafikte birkaç ardışık Doji mumunun ortaya gelmesi, piyasanın büyük oranda dalgalandığına işaret ediyor. Dahası, başlayan hareket çok güçlü olabilir.

Tarihi geçmiş

Mum grafiklerinin, 18. yüzyılda belirli bir süre içerisinde yüksek ve düşük seviyelerde olan fiyatlara ve ayrıca belirli bir dönemin başlangıç ve bitiş fiyatlarına dayanarak vadeli işlem piyasalarını (temel olarak pirinçle ilgilenmekte olan) analiz eden Homma Munehisa adlı bir trader tarafından icat edildiğine inanılmaktadır. Japonya'daki en büyük borsa üzerinde çalışırken, trader'lerin psikolojisi ve fiyatların oluşumundaki çeşitli faktörlerin etkisini inceliyordu.

Batı, mum grafiklerini sadece 1990'lı yılların başında keşfetti. Teknik analist Steve Nison, broker olan bir Japon kadın sayesinde mum grafikleri hakkında bilgi sahibi oldu. Mumlarla tanışınca "Japon mumları: finansal piyasaların grafik analizi" adlı bir kitap yazdı. Kitap büyük bir başarı yakaladı ve trader'ler arasında popülerlik kazandı.